اشتباه در حروف هم صدا)
مورد اشتباه: صابون را سابون ،ظرف را زرف و... می نویسد.
علت: کودک نمی تواند چیزهایی که می بیند را به خاطر بسپارد.(ضعف در حافظه دیداری)
حافظه دیداری
این حافظه در یادگیری برای باز شناسی و به یاد آوردن حروف الفبای نوشته شده ،اعداد و خزانه لغات دیداری به همان اندازه مهم است که تکامل هجی کردن و مهارت های زبان نوشتاری. این حافظه برای انجام تکالیف جور کردن از راه دیدن،کپی کردن اشکال،محاسبه مسائل ریاضی و یادگیری،طرز استفاده از وسایل بازی ها نیز بسیار مهم است0(ساموئل کرک،جیمز چلفانت،1377)
ارتباط حافظه دیداری با املا
علاوه بر تعمیم های واجی، توانایی در املا آشکارا به حافظه توالی بینایی بستگی دارد. کودکی که ناتوان از یاد آوری یا تجسم حروف و ترتیب و توالی آن در کلمات باشد بلاتردید در املا ضعیف خواهد بود. بسیاری از تکنیک های مؤفق در آموزش املا عملاً به تقویت حافظه توالی بینایی تأکید داشته اند.برای مثال فرنالد فن رد گیری را برای آموزش املا تکمیل نموده است. این تکنیک با بکارگیری دو مسیر حسی حرکتی و لامسه، تصویر بصری کلمه را در ذهن کودک تقویت می کند، چرا که برای درست نویسی یک کلمه علاوه بر ضبط آن در حافظه باید توانست همان کلمه را به طور کامل به هنگام نوشتن به خاطر آورد.برعکس به هنگام خواندن، نگهداری تصویر بصری در بازشناسی کلمات لازم نیست.(فریار،رخشان،1379)
ارزیابی حافظه دیداری
با آزمون توالی حافظه بینایی حافظه کودک را در تولید منظم اشکالی که می بیند می سنجد. در این آزمون، از کودک می خواهند یک سری محرک های بینایی نظیر عکس اشیاء یا اشکال هندسی را پس از دیدن، به یاری حافظه خود به همان ترتیب مجدداً مرتب کند.(سیف نراقی،نادری 1379)
تشخیص ضعف حافظه دیداری در املا
موارد زیادی را می توان در ارتباط با عدم هماهنگی بین تلفظ و کتابت بیان نمود. لکن اکثر این مثال ها به زبان های دیگر مربوط می شوند0 اما آنچه به مشکل املا در زبان فارسی مربوط می شود علاوه بر اشکالات جزئی در این زبان بیشتر مربوط به تعدد حروف همصداست0
به عنوان مثال به نمونه های زیر توجه کنید:
« دیروز منصور مریض شد،مادر و خواهرش او را به مطب پزشک رساندند. پذشک پص از معاینه برای منسور قرص های مخصوص نوشت. مادر وخاحرمنثورپث از خداحافظی متب پظشک را طرک کرده برای خرید غرس حای مخثوس به چند داروخانه سر زدند.»(فریار،رخشان،1379)
علت عمده این نوع غلط های دیکته ای ضعف حافظه دیداری است. یعنی کودک به خوبی قادر نیست تصویر حروف مورد نظر را در کلمه به خاطر بیاورد. رونویسی کردن درست این واژه ها می تواند به دانش آموز کمک کند، اما این کمک لزوماً به سایر موارد انتقال نمی یابد. بهتر است حافظه دیداری کودک را تقویت کنیم تا نه تنها دیکته درست واژه ای را که غلط نوشته است فراگیرد بلکه با خواندن و دیدن هر کلمه جدید توانایی به خاطر سپاری آن را داشته باشد.(تبریزی،1382)
درمان
هرگاه تشخیص داده شود که حافظه بصری مهمترین عامل شکست در املا است عملیات تقویت و نیرو بخشی حافظه بصری برای کمک به فرد ارائه می شود. (فریار،رخشان،1379)
